Als Fern (Frances McDormand) tijdens haar nomadische bestaan gaat werken bij Wall Drug komt haar werkelijkheid op een vreemde wijze dichtbij. Ik was namelijk ook in Wall Drug, die enorme drugstore in South-Dakota waar elke passant daar als vanzelf naartoe getrokken wordt. Ook heb ik net als Fern het nabijgelegen Badlands National Park gezien en me verwonderd over de bizarre rotsformaties daar. Nomadland zelf heeft ook een bijzondere reis gemaakt. Van een kleine film door een Chinees-Amerikaanse regisseur en, afgezien van McDormand en David Strathairn (Good Night, and Good Luck, een cast die volledig uit ‘echte mensen’ bestaat. Tot de triomfocht bij de Oscars, waar de film prijzen won voor Beste film, Beste regie en Beste vrouwelijke hoofdrol.
De film is gebaseerd op het boek Nomadland: Surviving America in the Twenty-First Century van journalist Jessica Bruder. Daarvoor trok ze maandenlang met een camper van Mexico tot Canada om te schrijven over Amerikanen die hun traditionele leven opgaven voor een leven on the road. Het boek en de film zijn te zien als een aanklacht tegen het kapitalisme, het neoliberalisme en de almacht van de dollar, een beetje zoals Captain Fantastic dat op zijn eigen manier doet. De wereld van de spullen tegenover de wereld van ervaringen en vriendschappen. Maar het bijzondere is dat dit (in de film althans) niet leidt tot slachtofferschap of medelijden. Nomadland legt de nadruk op zelfredzaamheid en eigen keuzes. De ouderen die in hun auto’s, busjes en campers rondreizen, van seizoenswerk naar seizoenswerk, en zich verzamelen op afgelegen RV parks, nemen hun lot in eigen handen en steunen elkaar door dik en dun. In ontroerende monologen delen ze flarden van hun levensverhaal bij een knapperend haardvuur. Verhalen vol leed maar vooral ook gekenmerkt door veerkracht. Het levert een bijna romantisch beeld op dat toch wat ongeloofwaardig overkomt. Fern beweegt zich daartussen, zonder echt een band op te bouwen. Ook al maakt Dave (Strathairn) wel degelijk avances.
De film vertelt een verhaal van Amerika in de 21ste eeuw, maar er zijn veel parallellen te trekken met de pioniers die het Wilde Westen opzochten in de 19e eeuw en de gelukszoekers die in de jaren 30 de Dust Bowl verlieten. The Grapes of Wrath is daarvan de belangrijkste filmische exponent. Ondanks dat het wat geromantiseerd aanvoelt is Nomadland een aangrijpende en indrukwekkende film die op prachtige wijze de persoonlijke verhalen van de nomads vermengt met dat van een topactrice. Frances McDormand is werkelijk fenomenaal in haar rol. Sterk en kwetsbaar tegelijk, een leven oppakkend dat zwaar is maar waarvoor ze heeft gekozen.