De Franse regisseur Michel Gondry werd door Apple gevraagd om een film te maken met een iPhone 7. Als promo voor de mogelijkheden van hun telefoon, maar ook voor Gondry is het een mooi uithangbord. Het resultaat is namelijk heel geslaagd. In het 11 minuten durende Détour probeert een verloren driewieler de weg terug te vinden naar het meisje dat hem verloor tijdens een vakantietrip met ouders en zus.

Dat een film met een iPhone is gemaakt, is niet zo bijzonder. Vorig jaar draaide het met een iPhone 5S gemaakte Tangerine met succes op Sundance. De eerste volledig met smartphones geschoten films draaiden zelfs al jaren geleden op filmfestivals als het IFFR. Maar waar het daar veelal nog echt om gimmicks ging – het feit dàt de film met een telefoon was gemaakt, was belangrijker dan inhoud en kwaliteit – weet Gondry een geheel nieuw niveau te bereiken. Of liever gezegd, zijn eigen niveau. Détour verschilt niet of nauwelijks van zijn eerdere werk. De maker van fantasievolle, poëtische en speelse films als Eternal Sunshine of the Spotless Mind, Be Kind Rewind, L’écume des jours en The Science of Sleep weet die kenmerken ook met Détour te bereiken. Dat het hem met een korte film lukt, is overigens niet zo vreemd. Gondry heeft talloze korte films gemaakt en veel muziekvideo’s voor artiesten als Daft Punk, The Chemical Brothers, Aphex Twin, Massive Attack en Björk. Als je die video’s hebt gezien, weet je direct waar Détour de mosterd haalt.

Hier toont zich de kwaliteit van de filmmaker die zich niets aantrekt van de mogelijke beperkingen van de techniek. “De beste camera is degene die je bij je hebt,” is een bekende uitspraak onder fotografen en videomakers. Maar dat ligt in dit geval toch wat anders. Gondry is inderdaad gewapend met een iPhone maar weet zich ook omringd door een crew (die onder andere een gigaversie van de driewieler maakte) en een batterij aan statieven, gimballs, microfoons en andere gadgets. Gondry staat bekend om zijn gebruik van stop-motionanimatie, timelapses en slow-motion en die technieken zijn met een iPhone prima in te zetten. Maar hij gaat verder. Door het kleine formaat kan hij de camera de meest bijzondere standpunten in laten nemen en shots maken die met een grote camera onmogelijk zijn. Zo weet hij de voor hem typerende vervreemdende sfeer met overtuiging op te roepen.

Détour doet door zijn mix van fantasie, naïviteit en vervreemding denken aan de films van Wes Anderson (vooral Moonrise Kingdom), Jacques Tati (vooral Trafic) en Albert Lamorisse. Met name Lamorisse’s korte film Le ballon rouge lijkt een inspiratie te zijn geweest. In deze Gouden-Palmwinnaar uit 1956 vind de Parijse scholier Pascal een rode ballon. Of liever, de rode ballon vind hem. De ballon volgt Pascal overal en Lamorrisse weet op prachtige wijze een ziel te geven aan een op het eerste gezicht levenloos object. Net als Gondry in zijn film aan de driewieler.

Le ballon rouge

Gondry heeft een aantal korte achter-de-schermenfilmpje’s gemaakt die een blik gunnen op zijn filmarsenaal. Ze staan op www.apple.com/uk/detour/. Zo simpel als hij het er hier uit weet te laten zien, is het natuurlijk niet. Gondry is een uitzonderlijk getalenteerd filmmaker die eerder afgeremd moet worden in zijn enthousiasme dan gestimuleerd. Hij draait nog wel eens door als het gaat om gekte en vervreemding. Niettemin moet het bemoedigend zijn voor beginnende filmmakers om te zien welk niveau er bereikt kan worden met de camera die je al in je zak hebt. En met wat hulpstukken.

Dit stuk verscheen eerder in MacFan 132 (september/oktober 2017)