Het was gemakkelijk geweest om een succesverhaal te maken rond de carrière van Enzo Ferrari, een legende in de autosport. Het merk sportauto dat hij in 1947 startte is al sinds het begin enorm succesvol en wist talloze overwinningen te halen in wedstrijden als de Mille Miglia en de 24 uur van Le Mans en in de Formule I. Maar de film concentreert zich op een moeilijke periode in de geschiedenis van het merk en van de man zelf. Daarmee is het een heel andere film dan Ford vs Ferrari, die een kleine tien jaar na deze speelt. Dat is wel een succesverhaal en richt zich ook meer op de technische kant van de sport. Ferrari is veel meer een karakterstudie van een getergd man en zijn ingewikkelde priveleven.
Het is 1957, tien jaar nadat Enzo (Adam Driver, die ik oa zag in Girls, Frances Ha, Paterson, BlacKkKlansman,) en zijn vrouw Laura (Penélope Cruz) het bedrijf begonnen. Enzo had in de jaren 20 zelf successen gekend als coureur maar hij zag al snel dat daar niet zijn sterkste kant lag. In de jaren 30 leidde hij een eigen raceteam onder de vleugels van Alfa Romeo en kort na de oorlog begon hij voor zichzelf. Al snel volgen de eerste successen. Racen is echter een extreem dure hobby, er moest geld binnen komen en dat moest gebeuren door Ferrari productie-auto’s te verkopen. Dat viel nog niet mee. Voor Enzo is racen alles en hij weet er heel veel van maar dat is nog iets anders dan een succesvolle onderneming runnen. In de film wordt gesuggereerd dat het bedrijf al in 1957 op zoek ging naar een partner maar het zou tot 1969 duren voordat Fiat erin stapte. Financiele problemen waren er echter altijd, niet in het minst omdat er nogal eens een coureur sneuvelde en Ferrari smartengeld moest betalen aan nabestaanden. Maar ook Enzo’s priveleven kostte geld. Hij en Laura hadden kort daarvoor hun zoon Dino verloren, een verdriet dat het paar nog verder uit elkaar dreef. Maar intussen had Enzo al jaren een vriendin bij wie hij een zoon had en die hij had gestald in een landhuis een eind verderop. Laura wist daar niets van. Ze kan ermee leven dat hij er maitresses op nahoudt maar een zoon gaat echt te ver. Voor haar vormt deze Piero een bedreiging van Dino’s nalatenschap en ook voor de familienaam.
Penélope Cruz speelt Laura met een diep gevoel van melancholie maar ook verbetenheid. Een beschadigde vrouw die zich vastklampt aan de herinnering aan de gelukkige tijden voor de dood van hun zoon. Enzo is haar grote liefde maar er is teveel kapot gegaan om hun huwelijk nog te fixen. Maar ze heeft ook macht en nog genoeg venijn en dit gebruikt ze om Dino te dwingen Piero buiten de familie te houden. Adam Driver is een acteur met een enorm bereik maar daar zijn postuur wordt hij nog wel eens gemiscast. Dit is zijn meest genuanceerde rol en het geeft hem echt de kans om te laten zien wat hij kan. De complexe en verschuivende relatie tussen de echtelieden vormt het hart van de film. Lina (Shailene Woodley, Divergent, The Descendants), de andere vrouw in het leven van Enzo Ferrari, biedt hem de huiselijkheid die hij in zijn eigen familie mist. Hun gezamenlijke scènes suggereren het leven waar deze man misschien voor had gekozen als hij niet aan het roer had gestaan van het allesoverstijgende bedrijf met het steigerende paard.
Centraal in de verhaallijn staat Ferrari’s deelname aan de 1957 editie van de Mille Miglia. Een legendarische race die het merk al meerdere malen heeft gewonnen en die het ideale uithangbord is voor de kwaliteiten van de auto’s, wat op zijn beurt weer goed is voor de verkoop van productie-auto’s. Mits alles goed gaat. Qua uitslag was de 1957 editie dat wel: Ferrari auto’s eindigden als nummers 1, 2 én 3. De Mille Miglia was echter ook een gevaarlijke race, zowel voor de coureurs als voor de omstanders. In zijn 30-jarige gechiedenis stierven er 56 mensen, waarvan 11 in 1957. De race werd overschaduwd door een dramatische crash waarin niet alleen de coureur en zijn navigator om het leven kwamen maar ook negen omstanders, waaronder vijf kinderen. Enzo Ferrari werd later vervolgd voor 11 aanklachten van doodslag. Hij werd in 1961 vrijgesproken omdat vast was komen te staan dat het niet aan de auto lag maar aan een kattenoog in het wegdek waardoor de voorband klapte. Drie dagen na afloop van de 1957 editie besloot de Italiaanse overheid het racen op openbare wegen voortaan te verbieden.
Mann weet precies hoe hij actie moet afwisselen met stilte en de vaardigheid waarmee hij van hectische scenes naar zeer specifieke details schakelt, is ongeëvenaard. Zo is er een scene waarin de mecaniciens gaan lunchen en in enkele subtiele shots is te zien dat Enzo ze voorziet van het best mogelijke eten. Voor hem is de racerij het allerbelangrijkste in de wereld en Mann brengt dat met veel stijl over. Inclusief het besef dat horror in de racerij voortdurend op de loer ligt en daardoor zo verslavend is. Deze verslaving heeft echter gevolgen, ook voor de samenleving als geheel. Door het drama, de slechte financiele cijfers van het bedrijf en door Enzo’s slepende priveleven hangt er een melancholisch gevoel over de film. Mann neemt de tijd om dit drama te laten ontvouwen maar hij weet ook de balans te houden door aandacht voor het racen en de auto’s zelf. Het is fenomenaal hoe de klassieke auto’s hier tot leven zijn gewekt, wetende dat originelen uit die tijd miljoenen waard zijn. De autoracescènes zijn echt geweldig. De locaties, de vliegende camera, het gebruik van licht, het begrip van de machines, de briljante montage. Alles komt op een adembenemende manier samen.
