3/5
De verwachtingen waren nogal opgeklopt dus de ervaring zelf moest wel teleurstellen. Dat komt denk ik vooral omdat dit typisch een film is die om nabespreking en analyse schreeuwt en laat ik daar nou net niet aan toegekomen zijn. Nu blijft het een film die mythische pretenties heeft maar ze niet helemaal waar maakt. Althans niet zonder dat benodigde gereflecteer. Het mooie camerawerk en de ijzingwekkende muziek van Mica Levi blijven me echter wel bij.Under the Skin is losjes gebaseerd op het gelijknamige boek van Michel Faber. Maar waar je in het boek pas na verloop van tijd achter de identiteit van het hoofdpersonage komt, is dat hier van meet af aan duidelijk. De film begint namelijk met een oog en dan langzaam een persoon dat leert aardse klanken uit te stoten. Als ze, het is een vrouw en nog wel in de vorm van Scarlett Johansson, haar huid heeft aangetrokken gaat ze op pad. In een busje rijdt ze rond door het grauwe landschap van Schotland. Op zoek naar mannen. Om op te pikken, dat wel, maar niet voor het doel dat zij denken. Als het haar lukt ze mee te tronen naar haar domicilie, waar er in de film meerdere van lijken te zijn, kleedt ze zich langzaam uit. Terwijl alle grenzen om hen heen verdwijnen en er slechts nog een diepzwarte leegte overblijft, lopen de mannen achter haar aan hun graf in. Het is een ijzersterk beeld dat deze film iets werkelijk onaards en vervreemdends geeft.
Die scenes staan ook in schril contrast met die op straat en in het busje. Daar lijkt de film meer op het sociaal-realisme van Ken Loach of de Dardenne broers. Regisseur Jonathan Glazer werkte met een verborgen camera die de gesprekken opneemt die Johansson voert met voorbijgangers. Daar is dus niets geacteerds aan waardoor de authenticiteit gewaarborgd blijft. Glazer heeft lang gewerkt aan het schiften van al die opnames, maar het resultaat is nog steeds dat die gesprekken eigenlijk niet zo interessant zijn. Dat kun je die voorbijgangers niet kwalijk nemen. Er is een uitzondering op die oninteressantheid. Als Johansson in gesprek raakt met een mismaakte man en zij langzaam toenadering zoekt komen de twee bij elkaar omdat de eenzaamheid van de man weerspiegeld wordt in die van haar.
Het boek van Faber is een allegorie over de vleesconsumptie van de westerse mens. In het boek is ook meer aandacht voor wat er gebeurt als die stakkers zijn verzwolgen door de Venusval van Isserley, zoals het personage heet in het boek. Glazer concentreert zich op Johansson. Dat is een goede keuze en ze is ook sterk in de rol van de schijnbaar kwetsbare femme fatale die slachtoffers maakt maar tegelijkertijd wil integreren in een samenleving waarin ze niet lijkt te passen. Als ze op het einde daadwerkelijk een band dreigt te krijgen met een man wordt ze er op hardhandige wijze aan herinnerd dat die verbinding er nooit in zal zitten. In de film rijdt ook nog een motorrijder rond die ook een alien lijkt en een handlanger van Johansson, maar zijn aanwezigheid wordt nooit verklaard. Nu leidt het vooral af.
Het thema van de alien die probeert te integreren is bekend uit films als The man who fell to earth en Starman, maar waar die alien daar nogal hulpeloos was weet Johansson zich prima te redden. Glazers film is kil, hermetisch en meedogenloos. Tot het einde toe als Johansson in de Schotse leegte verdwijnt. Ik waardeer zijn visie maar het komt te vaak voor dat ik mijn interesse verlies. Wat mij betreft had hij dat sociaal-realisme moeten voorzien van een echt script en echte acteurs. Nu blijft het wat mij betreft teveel een ‘kunst’ film die diepzinnigheid suggereert zonder dat echt waar te maken.